Szokalski Kazimierz (1878–1940), lekarz internista, działacz społeczny.
Ur. 12 II (31 I st.st.) w Radomiu, był synem Marcelego, urzędnika, i Józefy z Bajerów. Miał młodszego brata Józefa Ignacego (1888–1905), ucznia szkoły handlowej w Radomiu, który zmarł wskutek ran odniesionych podczas demonstracji robotniczej.
S. ukończył gimnazjum w Łodzi, po czym od r. 1899 studiował medycynę na Uniw. Warsz.; za udział w strajku szkolnym został w r. 1905 relegowany z uczelni. Pierwszy artykuł Spirochaete Pallida w przymiocie opublikował w tygodniku „Wszechświat” (T. 24: 1905 nr 47). Studia kontynuował na uniwersytetach w Krakowie (1905–6) i Odessie (1906–7), a dyplom lekarza uzyskał w r. 1907 na uniw. w Jurjewie (Dorpat). Podjął następnie pracę w Warszawie w Szpitalu Dzieciątka Jezus na oddziale wewnętrznym pod kierunkiem ordynatorów Teodora Dunina i Adama Chełmońskiego. Po otrzymaniu stypendium wyjechał do Paryża, gdzie dokształcał się w Inst. Pasteura oraz klinikach Anatola Chauffarda i Ferdynanda Widala. Gdy wrócił, został w r. 1909 pomocnikiem dyrektora, a w r. 1916 dyrektorem Zakładu Leczniczego w Nałęczowie. W okresie od czerwca do lipca 1918 sprawował opiekę nad śmiertelnie chorym Adamem Żeromskim, synem Stefana. S. opublikował pracę Bakterie w przemyśle i lecznictwie (W. 1908) oraz wiele artykułów, głównie na łamach „Medycyny i Kroniki Lekarskiej”, m.in. Rys nauki o anafilaksji (R. 47: 1912 nr 32–36) i Leczenie dietetyczne i fizykalne otyłości (tamże nr 38, 39) oraz „Gazety Lekarskiej”, m.in. Odczyn Weil-Felix’a w durze plamistym (R. 52: 1917 nr 37, 38) i Aglutynacja grupowa w przebiegu duru brzusznego, czerwonki i duru plamistego (R. 53: 1918 nr 32, 33). Ogłaszał też artykuły i broszury o charakterze poradnikowym, m.in. Leczenie owocami („Zdrowie” R. 27: 1911 nr 8) i O dezynfekcji (W. 1915).
W Polsce niepodległej został S. w r. 1918 lekarzem naczelnym Poczt i Telegrafu oraz ponownie lekarzem Szpitala Dzieciątka Jezus. Utrzymywał nadal kontakty z Nałęczowem, m.in. od r. 1920 był członkiem Rady Zarządzającej Tow. Akcyjnego Zakłady Lecznicze Nałęczów, a w r. 1928, po śmierci Oktawii Żeromskiej, wdowy po Stefanie, był jednym z czterech egzekutorów jej testamentu. Od r. 1930 wchodził w skład zarządu Warszawskiego Tow. Przeciwgruźliczego, wkrótce potem objął także kierownictwo Przychodni Przeciwgruźliczej. Ponadto w r. 1933 został lekarzem Kasy Chorych i pracował w warszawskiej Ubezpieczalni Społecznej. Należał do Stow. Lekarzy Polskich, a także Polskiego Tow. Medycyny Społecznej, w którym przewodniczył Komisji Zawodowo-Lekarskiej. Ogłaszał dalsze prace, m.in. rozdział Środki lecznicze Nałęczowa w książce „Z dziejów dawnego i współczesnego Nałęczowa” (W. 1925) oraz opracowanie o charakterze podręcznika Diagnostyka i semiotyka chorób wewnętrznych (W. 1928). Publikował też artykuły w czasopismach specjalistycznych, m.in. O schorzeniach jamy ustnej na tle tzw. fuzospiryllozy („Przegl. Dentystyczny” R. 1: 1921 nr 4), Cholesteryna, cukier, mocznik i kwas moczowy we krwi chorych na gruźlicę („Medycyna” R. 5: 1931 nr 23) i Dziedziczność w gruźlicy („Zagadnienia Rasy” T. 8: 1934 nr 3–4) oraz wydawnictwach popularnych, m.in. Jak się ustrzec chorób płucnych, a zwłaszcza gruźlicy? (Kalendarz Informator na 1926 rok, W.) i Rozpoznawanie chorób („Nowoczesna encyklopedia zdrowia”, W. 1938 II). Ogółem ogłosił ok. 50 prac z zakresu patologii ogólnej, bakteriologii, diagnostyki i klinicystyki, dotyczących przeważnie gruźlicy, duru brzusznego, duru plamistego i anafilaksji (uczulenia na obce białko). Wynalazł odczyn serologiczny, mający znaczenie w rozpoznaniu gruźlicy. Zmarł 13 VIII 1940 w Warszawie, został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kw. 284 b grób 5). Był odznaczony Medalem Niepodległości.
W zawartym w r. 1908 małżeństwie z Janiną z Górskich (1881–1974), córką Michała, właściciela Nałęczowa, w r. 1890 uczennicą Żeromskiego, malarką, prezeską Tow. Oświaty «Światło» w Nałęczowie, miał S. dwoje dzieci: Jana (1913–1961), nauczyciela szkół średnich, filozofa, poetę, taternika i grotołaza, który zginął podczas samotnej wycieczki na Durny Szczyt w Tatrach słowackich, oraz Wandę Kazimierę Joannę (1914–1999), lekarkę.
Babinicz-Witucka J., Mała Ojczyzna. Katalog materiałów do historii Nałęczowa, Nałęczów 2006; Cmentarz rzymskokatolicki w Radomiu przy dawnym Trakcie Starokrakowskim, Radom 1997 II 63 (dot. brata); Demel M., Mogiły lekarskie na cmentarzach warszawskich, „Arch. Hist. Med.” T. 29: 1966 nr 4 s. 454; Enc. tatrzańska (dot. syna); Łoza, Czy wiesz, kto to jest? (fot.); Słown. pol. tow. nauk., II cz. 1; – Bednarski Z., Polacy na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Dorpacko-Jurjewskiego w latach 1889–1918 i Estońskiego Uniwersytetu Narodowego w latach 1919–1940, Olsztyn 2005; Brzeziński T., Polskie peregrynacje po dyplomy lekarskie, W. 1999 s. 360; XXV-lecie Stowarzyszenia Lekarzy Polskich 1906–1931, W. 1933 s. 193, 240; Pamiętnik Warszawskiego Towarzystwa Przeciwgruźliczego wydany z okazji jubileuszu 25-lecia działalności Towarzystwa 1908–1933, W. [b.r.w.] s. 103; Stefan Żeromski. Kalendarium życia i twórczości, Oprac. S. Eile, S. Kasztelowicz, Kr. 1976; Z dziejów dawnego i współczesnego Nałęczowa. W 125-ą rocznicę powstania Zakładu Leczniczego i oddania źródeł mineralnych do użytku publiczności, Nałęczów 1925 s. 105, 130, 224–5, 227; – Almanach lekarski na rok 1932, Lw. 1932 s. 289; Rocznik lekarski RP na 1933/4 rok, W. 1933; toż na r. 1936, W. 1936; toż na r. 1938, W. 1938; Urzędowy spis lekarzy uprawnionych do wykonywania praktyki lekarskiej oraz aptek w RP, W. 1924/5 s. 331; – Ajalooarchiiv [Arch. Hist. Estonii] w Tartu: F. 402-1-21721 (akta osobowe, fot.), F. 402-12-62 (księga immatrykulacji); B. Jag.: rkp. Przyb. 191/72 (L. Guranowski, Słownik lekarzy polskich); Gł. B. Lek.: Izba Lek. Warsz.-Białostocka, sygn. 2/1/5557 (dot. córki).
Grzegorz Błaszczyk